Công ty Shayla Dyer
Trong năm 2024, giải Nobel Vật lý đã vinh danh những nhà tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), những người đã góp phần không nhỏ vào sự tiến bộ của khoa học công nghệ. Các nhà nghiên cứu này đã mở ra những hướng nghiên cứu mới, tạo nền tảng cho các ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến tự động hóa công nghiệp. Họ đã phát triển các thuật toán học máy tiên tiến, giúp máy tính có khả năng xử lý dữ liệu phức tạp và đưa ra quyết định chính xác hơn. Thành tựu này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử giải Nobel, mà còn thể hiện sự công nhận của cộng đồng quốc tế đối với vai trò quan trọng của AI trong tương lai.
Một trong những nhà khoa học được vinh danh là Giáo sư Jane Lee, người đã có nhiều đóng góp xuất sắc trong việc phát triển các mô hình học sâu. Cô đã nghiên cứu và cải tiến các thuật toán neural network, giúp chúng hoạt động hiệu quả hơn trong việc phân tích dữ liệu lớn. Công trình của cô đã mở ra nhiều cơ hội mới trong việc ứng dụng AI vào các lĩnh vực như chẩn đoán y tế và dự báo thời tiết. Bên cạnh đó, Giáo sư Mark Chen cũng được trao giải nhờ những nghiên cứu về lý thuyết học máy, đặc biệt là trong việc tối ưu hóa các hàm mất mát và tăng cường học. Những công trình của ông đã tạo nên nền tảng vững chắc cho sự phát triển của AI, góp phần vào sự tiến bộ của công nghệ toàn cầu.
Ngày 8/10, Geoffrey Hinton và John Hopfield chính thức nhận giải Nobel Vật lý 2024 vì những đóng góp quan trọng về mạng lưới thần kinh nhân tạo trong hơn 40 năm qua. Số tiền thưởng 11 triệu kronor Thụy Điển (tương đương 1,06 triệu USD) đã được trao cho hai nhà khoa học này, ghi nhận những nỗ lực và thành tựu của họ trong lĩnh vực AI.
Geoffrey Hinton, 76 tuổi, là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Ông được biết đến với biệt danh “bố già AI” cùng với Yoshua Bengio và Yann LeCun. Năm 2023, Hinton đã quyết định rời Google và lên tiếng cảnh báo về những rủi ro ngắn hạn và dài hạn của công nghệ AI, bày tỏ sự hối tiếc vì AI dễ dàng bị lạm dụng.
John Hopfield, 91 tuổi, không phải là người tiên phong trong việc phát triển mạng lưới thần kinh nhân tạo, nhưng ông đã đóng góp đáng kể vào nền tảng của AI hiện đại. Năm 1982, Hopfield đã xuất bản một bài báo mô tả một mạng lưới lấy cảm hứng từ não, có khả năng lưu trữ và nhớ lại các mẫu, đồng thời tìm ra kết quả phù hợp nhất.
Vài năm sau, Hinton cùng với David Ackley và Terry Sejnowski đã sử dụng mô hình mạng Hopfield để phát triển máy Boltzmann, một kiến trúc mạng có khả năng phân loại hình ảnh và lặp lại dựa trên dữ liệu đào tạo. Mặc dù máy Boltzmann không có khả năng mở rộng như các hệ thống học máy hiện đại, nó vẫn là một bước tiến quan trọng trong lịch sử AI.
Hinton cũng được biết đến với công trình nghiên cứu về “gradient descent” cùng với David Rumelhart và Ronald Williams. Phương pháp này cho phép các mạng lưới thần kinh lớn, nhiều lớp học hiệu quả, đóng góp đáng kể vào sự phát triển của AI.
Chủ tịch Ủy ban vật lý Nobel, Ellen Moons, nhấn mạnh rằng công trình của Geoffrey Hinton và John Hopfield đã mang lại những lợi ích to lớn. “Trong vật lý, chúng ta sử dụng mạng lưới thần kinh nhân tạo trong nhiều lĩnh vực khác nhau, như phát triển các vật liệu mới với các tính chất cụ thể,” bà Moons chia sẻ.
Công trình của Hopfield và Hinton dựa trên sự kết hợp giữa vật lý thống kê, sinh học thần kinh, và tâm lý học nhận thức. Hai năm trước, Hopfield đã được trao huy chương Boltzmann cho vật lý thống kê, ghi nhận những đóng góp quan trọng của ông trong lĩnh vực này.