Công ty Shayla Dyer
Ngành Tòa Án đang tích cực thúc đẩy quá trình chuyển đổi số thông qua việc áp dụng trợ lý ảo, một bước tiến quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả và minh bạch trong hoạt động tư pháp. Trợ lý ảo không chỉ giúp giảm tải công việc hành chính, mà còn cung cấp hỗ trợ thông minh trong việc quản lý hồ sơ, lên lịch phiên tòa, và cung cấp thông tin pháp lý cho các bên liên quan. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và nguồn lực, mà còn góp phần tạo ra một môi trường làm việc hiện đại, thuận lợi hơn cho cả các thẩm phán và các bên tham gia tố tụng. Việc ứng dụng công nghệ này còn giúp tăng cường tính chính xác và nhất quán trong các quyết định pháp lý, từ đó góp phần nâng cao niềm tin của công chúng vào hệ thống tư pháp.
Việc sử dụng trợ lý ảo trong ngành Tòa Án cũng mang lại nhiều lợi ích khác. Chẳng hạn, các hệ thống trợ lý ảo có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp thẩm phán và luật sư có cái nhìn toàn diện hơn về các vụ án, từ đó đưa ra các quyết định và chiến lược pháp lý hiệu quả hơn. Ngoài ra, trợ lý ảo còn giúp cải thiện sự tương tác giữa tòa án và công chúng, thông qua việc cung cấp thông tin pháp lý một cách nhanh chóng và dễ dàng. Điều này không chỉ giúp người dân tiếp cận thông tin một cách thuận tiện, mà còn góp phần nâng cao hiểu biết và ý thức pháp luật trong cộng đồng. Việc chuyển đổi số bằng trợ lý ảo là một bước tiến quan trọng, mở ra tương lai mới cho ngành Tòa Án, tạo ra một hệ thống tư pháp hiện đại, hiệu quả và minh bạch hơn.
Nâng cao hiệu quả công việc của thẩm phán với trợ lý ảo
Những năm gần đây, lượng vụ án tại Việt Nam ngày càng gia tăng cả về số lượng và độ phức tạp, tạo áp lực lớn lên vai mỗi thẩm phán. Điều này không chỉ gây mệt mỏi mà còn tiềm ẩn nguy cơ sai sót trong quá trình xét xử, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng công lý và hiệu quả hoạt động tư pháp.
Thực trạng công việc tại Tòa án nhân dân huyện Cái Bè
Theo chia sẻ của Thẩm phán Trần Tú Anh từ Tòa án nhân dân huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang, số lượng vụ án cần giải quyết tại địa phương này luôn ở mức cao. Năm 2023, tòa án huyện đã thụ lý 2.146 vụ án và giải quyết 1.859 vụ, đạt tỷ lệ 86%. Bình quân, mỗi thẩm phán phải giải quyết 131 vụ việc mỗi năm, gần gấp đôi so với quy định của Tòa án nhân dân tối cao. Áp lực công việc này không chỉ khiến họ mệt mỏi mà còn làm tăng nguy cơ sai sót trong quá trình xét xử.
Tác động của công nghệ thông tin trong công việc của thẩm phán
Trong quá khứ, thẩm phán thường phải sử dụng các công cụ tìm kiếm trực tuyến như Google để tra cứu văn bản pháp luật hoặc tìm kiếm án lệ. Kết quả tìm kiếm thường quá nhiều và đến từ nhiều nguồn khác nhau, khiến việc tìm kiếm thông tin cụ thể trở nên khó khăn và tốn thời gian. Ngoài ra, thẩm phán còn phải chịu thêm áp lực từ việc mã hóa thông tin bản án để đăng tải công khai trên Cổng thông tin điện tử, công việc này đòi hỏi nhiều thời gian và công sức.
Sự ra đời của phần mềm trợ lý ảo tòa án
Nhận thấy những khó khăn này, từ tháng 3/2022, Tòa án nhân dân tối cao đã triển khai phần mềm trợ lý ảo tòa án. Phần mềm này có các tính năng tương tự ChatGPT nhưng tập trung hỗ trợ chuyên ngành cho hệ thống tòa án, sử dụng nguồn thông tin, dữ liệu chính thống do chính tòa án xây dựng. Kể từ khi đi vào hoạt động, phần mềm này đã trở thành công cụ đắc lực, giúp thẩm phán và thư ký giảm tải công việc và nâng cao hiệu quả xét xử.
Tính năng và hiệu quả của trợ lý ảo
Thẩm phán Trần Tú Anh, một trong những người sử dụng trợ lý ảo nhiều nhất, chia sẻ rằng phần mềm này đã hỗ trợ hiệu quả trong việc tra cứu văn bản pháp luật thông qua ngôn ngữ nói và viết. Thay vì mất nhiều thời gian lọc tìm trong hàng triệu kết quả trên Internet, thẩm phán chỉ cần nhập hoặc nói yêu cầu, trợ lý ảo sẽ cung cấp ngay văn bản cần thiết từ nguồn tin cậy. Phần mềm cũng hỗ trợ soạn thảo văn bản tố tụng, rà soát chính tả và kỹ thuật văn bản, cũng như mã hóa bản án trước khi đăng tải lên cổng thông tin điện tử.
Trước đây, việc mã hóa bản án có thể tốn từ 1 đến 5 giờ, thậm chí 1-2 ngày đối với những vụ án lớn, nhiều bị cáo. Nay với trợ lý ảo, công việc này chỉ mất vài giây, tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức. Đặc biệt, trợ lý ảo cung cấp tính năng hỗ trợ thẩm phán mới vào nghề, giúp lên kế hoạch, đưa ra trình tự các bước giải quyết vụ án, theo dõi tiến trình giải quyết và cảnh báo về ngày tháng, thời hiệu giải quyết. Điều này giúp thẩm phán tránh được các lỗi vi phạm tố tụng, nâng cao hiệu quả công việc.
Hiệu quả rõ rệt tại Tòa án nhân dân huyện Cái Bè
Hiệu quả của phần mềm trợ lý ảo đã được thể hiện rõ rệt tại Tòa án nhân dân huyện Cái Bè. Từ khi triển khai đến ngày 31/5/2024, đơn vị này đã thực hiện 119.369 lượt sử dụng, tra cứu, chiếm gần 60% tổng lượt sử dụng toàn tỉnh. Đơn vị đã có 3.575 câu hỏi tình huống pháp lý được duyệt, chiếm tỷ lệ 16,42% trên tổng số 21.766 câu hỏi tình huống pháp lý được duyệt trên toàn hệ thống. Việc sử dụng trợ lý ảo thường xuyên của các thẩm phán huyện Cái Bè đã góp phần giúp Tòa án nhân dân tỉnh Tiền Giang đứng hạng 5 toàn quốc.
Tương lai của trợ lý ảo trong hệ thống tòa án
Nhờ ứng dụng phần mềm trợ lý ảo, chất lượng xét xử của các thẩm phán được nâng cao, tỷ lệ án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan giảm đáng kể. Năm 2023, Tòa án nhân dân huyện Cái Bè có 11 vụ án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan, chiếm tỷ lệ 0,35%. Trong 6 tháng đầu năm 2024, con số này giảm xuống chỉ còn 3 vụ, tỷ lệ 0,21%. Để phần mềm ngày càng thông minh và hiệu quả hơn, Thẩm phán Trần Tú Anh đề xuất trợ lý ảo cần có thêm chức năng hỗ trợ thẩm phán xây dựng sơ đồ tư duy cho vụ án, hỗ trợ thư ký phiên tòa trong việc ghi biên bản, hỗ trợ thẩm phán viết bản án, quyết định. Đồng thời, bà mong muốn trợ lý ảo được bổ sung chức năng đoán định tư pháp, cho phép cập nhật và gửi thông tin đến mọi đối tượng sử dụng, đặc biệt là người dân, qua đó giúp họ tiếp cận và hưởng thụ nền tư pháp hiện đại.